En Eski İnanç/Din Hakkındaki Çalışmalar 1 - Wilhelm Schmidt'in Çalışmaları

En Eski İnanç/Din Hakkındaki Çalışmalar 1

 

  İnsan, gündelik yaşamını sahip olduğu inançlarıyla sürdüren bir canlıdır. Dini inançları diğer inançlardan ayıran şey ise kutsal kabul edilen bir kaynakla ilişkili olmalarıdır. Dahası din kavramı ile dini inançta aynı şey değildir. Bir inancın din seviyesinde kabul edilmesi için antropologlar belli başlı şartlar aramaktadırlar. Max Muller sadece Yüce bir varlığın kabulünü bir din değil, bir felsefe olarak nitelemiş ve dinden bahsedilebilmesi için kişinin ahlaki tutumuna/eylemlerine yönelik olması gerektiğini savunmuştur. Antropoloji açısından dinin varlığını teyit eden diğer iki hususta ibadetler ve ortak inanç etrafında birleşen topluluktur. Şunu da belirtmek gerek ki tüm antropologların katıldıkları ortak bir din tanımı yoktur.

    "19. yüzyılda dinlerin kökeniyle ilgili olarak geliştirilen ve yaygın hale gelen görüşler beş ana gruba ayrılabilir. Öyle ki bu konuda fikir üreten daha farklı görüşler bile ancak bu beş gruptan biri içerisine dâhil edilebilecek kadar orijinal görülmüştür. Bu beş okul şunlardır: Naturizm (Max Müler, 1823-1900), Animizm (Edward B. Tylor, 1832-1917), Atalar Kültü (Herbert Spencer, 1820-1903), Totemizm (Emile Durkheim, 1858- 1917) ve Monoteist Okul (Wılhelm Schmidt, 1868-1954). " (Dr. Fatma aygün, Kelam Araştırmaları Dergisi, cilt 14 ,sayı 1 ,2016 , Sayfa 203-215)

    Sayılan bu beş görüşten ilk dördü ortak bir varsayımdan yola çıkmaktadır. Yahudilik ve Hristiyanlık gibi monoteizm temelli dinleri en gelişmiş dinler olarak görmekte ve Tanrı anlayışının ancak insanlığın gelişip belli bir seviyeye erişmesiyle oluşabileceğini kabul etmektedirler. Bu sebeple insanlığın ilk dini inancının Monoteist(tek tanrıcı) olmayan bir inanış olması gerektiğini ileri sürmektedirler. Dört görüşünde ortak paydası bu olduğu için bu dört görüşün, dinlerin evrimi teorisinin 4 farklı versiyonu olduğunu söyleyebiliriz. Monoteist okulun görüşü ise dinlerin evrimi teorisiyle tamamen zıttır ve insanlığın ilk dininin tek tanrılı olduğunu savunmaktadır. Bu ekolün en önemli temsilcisi Wilhelm Schmidt'tir ve bu yazıda onun çalışmaları ve görüşleri tanıtılıp , dinlerin evrimi düşüncesine karşı oluşturduğu argümantasyon ele alınacaktır. Aslında İtalyan antropolog Pettazzoni hem dinlerin evrimini reddetmiş hemde Wilhelm Schmidt'in görüşlerini şiddetle eleştirip yeni bir görüş oluşturmuştur ama çoğu yerde monoteist akımın içerisinde ele alınmaktadır. Pettazzoni'nin eleştirilerini ikinci yazıya bırakıyorum.